kısaca kavramsal sanat

   

      1960'lı yıllar sonrasında sanat piyasasında önemli bir değişim gerçekleşmiştir. Artık sanatçılar sanat nesnesine gereksinim duymaksızın eserler üretmeye başlamışlardır. Biçimi ve nesneyi ortadan kaldırıp kavramı ve düşünceyi ön plana koyan tavırlar sergilemişlerdir. Düşünsel sürece önem veren bu sanatçıların üretimleri ilk başta “Düşünce Sanatı” ya da “Enformasyon Sanatı” gibi isimlerle anılmış olsa da Minimalist sanatçı Sol lewitt’in kendi yapıtlarındaki kavramsallığı vurgulamak adına yazdığı bir yazıya “Kavramsal Sanat Üzerine Paragraflar” başlığını koyarak “Kavramsal Sanat” adını gündeme getirmiştir. Kavramsalcılık terimi o dönemin alternatif biçimlerinin hemen her türünü içine alan bir olgu haline gelmiştir. Performans, feminist, arazi, toprak, çevre sanatı gibi sanatsal ifadelerin hepsi izleyiciyi görsellik ve estetikten önce düşünmeye yönlendirdiği için kavramsal sanatının içinde ele alınırlar. Kerry Freedmann Teaching Visual Culture kitabında, güzel sanatların hala kritik bir öneme sahip olduğundan, ancak görsel kültürün yalnızca bir şekli olduğunu söyleyerek estetik kaygılarla birlikte güzel sanatlar kavramının da geri plana atıldığından bahsetmektedir.

      Kavramsal sanat dahilinde yapılan çalışmaların bazıları fotoğraf, video ya da belge gibi taşıyıcı araçlarla izleyiciye ulaşmıştır. Sanatçıların kullandıkları bu araçlar sanatın geleneksel tavrını da değiştirmiş oldu. Ancak bu değişimi ilk başlatanlar kavramsal sanatçılar değildir. Genellikle sanat tarihçileri ve eleştirmenleri kavramsal sanat fikrinin ortaya çıkmasını yine Marcel Duchamp’a bağlamaktadır. Duchamp özellikle “Çeşme” isimli yapıtında estetik beğeniyi ortadan kaldırıp sanatı düşünce eylemine çevirmiştir ve Kavramsal sanatçılarda bu fikirden yola çıkarak 1960 sonlarında sanatsal anlayışı tamamen değiştirmişlerdir.
      Sonuç olarak Kavramsal Sanat fikrinin sonunda artık sanat yapıtlarının değeri ve üslubu yerle bir edilmiş, sanatçıların tavrı ve düşünceleri sanat yapıtının asıl unsuru haline gelmiştir diyebilirim. Kavramsal Sanat olgusu günümüz sanat yapıtlarında da halen görülmektedir. Yukarıda Kavramsal Sanatın dahil olduğu akım ve topluluklardan bahsetmiştim. İlerleyen yazılarda bu akım ve topluluklar ile yola çıkarak Kavramsal Sanat olgusunu daha detaylı bir biçimde anlatmaya çalışacağım.

(Kaynakça)

Kerry Freedmann - Teaching Visual Culture

Ahu Antmen - 20. Yüzyıl Batı Sanatında akımlar

Mehmet Yılmaz - Modernden Postmoderne Sanat